De overheid, of het nu de Vlaamse gemeenschap, de Belgische Staat of Europese Unie is, zit krap bij kas en moet afslanken. Daarvoor stoot zij steeds meer taken af zoals analyses, inspecties, ijkingen, goedkeuringen. Als borging op de goede uitvoering hiervan eist de overheid dan meestal, dat de daarvoor erkende organisaties zich laten erkennen of accrediteren volgens de relevante norm van de ISO 17000-serie.

Dit proces is al een tijdje gaande: alle gespecialiseerde organisaties die enkel analyses of inspecties uitvoeren, zijn al geaccrediteerd, bv. op het gebied van analyse van voedingsmiddelen, klinische en milieu-analyses, ijkingen van weegtoestellen, goedkeuren van installaties, … Naarmate dit proces vordert zien we nu meer en meer laboratoria of afdelingen binnen een organisatie die ook  tot accreditatie verplicht worden. Soms gaat dit over KMO’s waar slechts een tweetal personen een controletaak uitvoeren.

Niet alleen de overheid, maar ook de klant eist meer en meer dat zijn producten geanalyseerd/gekalibreerd worden door een geaccrediteerd laboratorium. Dit fenomeen is merkbaar in, o.a. de chemische nijverheid, de automobielsector, bij infrastructuurwerken, veiligheid, voeding, textiel, … maar ook bij ons. Sommige normen voor kwaliteit en voedselveiligheid (BRC, …) eisen trouwens al dat productanalyses en kalibraties moeten gebeuren door een laboratorium dat werkt volgens ISO 17025.

Bedrijven hebben meestal al een ISO 9001 certificaat, maar men kan daar niet zomaar een ISO 17025-norm aan plakken. De ISO 17000-serie zijn normen voor competentie, waar aspecten als onpartijdigheid, opleiding, validatie, rapportering aan heel specifieke eisen moeten voldoen.

De ISO 17000-serie is een familie van normen en bestaat uit volgende normen voor accreditatie:

ISO/IEC 17020:2012   Algemene criteria voor het functioneren van verschillende soorten instellingen die keuringen uitvoeren (inspectie-organisaties, zoals het Voedselagentschap).

ISO/IEC 17021:2011   Conformity assessment – Requirements for bodies providing audit and certification of management systems (certificerende instellingen, zoals Lloyd’s).

ISO/IEC 17024:2012  Conformity assessment — General requirements for bodies operating certification of persons (persoonscertificatie: externe auditoren zijn soms gecertificeerd door een organisatie die 17024 is).

ISO/IEC 17025:2017 Algemene criteria voor competentie van beproevings- en kalibratielaboratoria (laboratoria voor analyse of kalibratie, zoals ENMO).

ISO/IEC 17065:2012  Conformity assessment — Requirements for bodies certifying products, processes and services (productcertificatie, zoals CE markering).

Er is in 2017 een nieuwe versie van ISO 17025 gepubliceerd. Deze ISO 17025:2017 verschilt op sommige punten sterk van de vorige versie die van 2005 dateerde en dringend aan herziening toe was. Hij houdt rekening met de huidige manier van werken binnen de hedendaagse laboratoria. De meest substantiële veranderingen zijn:

• De scope is herzien om alles te dekken: alle laboratoriumactiviteiten inclusief testen en kalibraties, maar je kan nu ook geaccrediteerd worden voor monstername.
• De norm heeft een nieuwe structuur gekregen, waarbij de hoofdstukken gealigneerd zijn met de andere bestaande normen voor conformiteitsbeoordeling (ISO 17000-serie).
• De procesbenadering komt nu overeen met dat van nieuwere normen zoals ISO 9001 en andere normen van de ISO 17000-serie. De nadruk wordt gelegd op de resultaten van een proces i.p.v. een gedetailleerde beschrijving van taken en stappen.
• Onpartijdigheid krijgt een apart hoofdstuk: er moet ook een risicoanalyse gebeuren op het verlies aan onpartijdigheid (bv. kunnen medewerkers betrokken bij de kalibraties de klant beïnvloeden om een nieuw toestel te kopen?).
• De norm heeft een apart onderdeel voor informatietechnologie en omvat eindelijk eisen voor het gebruik van de computersystemen, elektronische bestanden en de flow van elektronische resultaten en rapporten.
• Er is een nieuw hoofdstuk toegevoegd over ’risk-based thinking’ naar analogie met ISO 9001:2015 en de meeste andere normen van de ISO 17000-serie: de risico’s en opportuniteiten voor de bedrijfsvoering en de processen moeten worden bepaald, en indien nodig moeten acties worden genomen om risico’s te verminderen of weg te werken.

Door:
Paul De Vos
Trainer / Consultant bij Amelior