Akoestiek: geluid is overal

Geluidsoverlast is een van de meest voorkomende vormen van overlast die in onze maatschappij worden ervaren. Dat kan in de eigen omgeving zijn, maar ook binnen bedrijven wordt geluid een steeds belangrijker issue. De wetgeving op dit gebied wordt aangescherpt, de invloed van geluid op onze gezondheid wordt groter. Binnen de EU is er veel aandacht voor geluid: enerzijds om het te reduceren, anderzijds om het te produceren. Denk bij dat laatste bijvoorbeeld aan elektrische auto’s. Het belang van geluid voor de veiligheid is daar heel duidelijk.

De afdeling Technische Wetenschappen (TN) besteedt al jarenlang veel aandacht aan het vakgebied Akoestiek. Het is dan ook niet verwonderlijk dat een aantal medewerkers van TN Akoestiek een stevige plaats heeft gegeven in het curriculum. Harrie Linskens, Andre Dommels, Tanja Briels, Frans van Bavel, Roeland van Klinken en Ellen Moerman zijn de specialisten op dit gebied.
Bij de aanpak van geluidsproblemen zijn drie trajecten te onderscheiden om maatregelen te nemen:

• Reductie van het brongeluid (auto’s, machines, muziekinstallaties etc.)
• Beperking van de overdracht van het geluid (geluidschermen, grotere afstand)
• Bescherming van ontvangers (denk bv. Aan dubbel glas in woningen)

Akoestiek is geen op zichzelf staand vakgebied. Het is altijd verbonden met andere disciplines bv. Met Engineering (machines), elektrotechniek (luidsprekers), gezondheid (lawaai op de werkplek) en menswetenschappen (psycho-akoestiek).

Bij TN wordt gewerkt met hoogwaardige geluids- en trilling apparatuur en software afkomstig van Brüel & Kjær in Denemarken, een bedrijf dat voorop loopt in de ontwikkeling en productie van hoogwaardige geluidmeet- en trilling systemen. Je zou kunnen zeggen dat de producten van B&K de Rolls Royces zijn op dit gebied. TN werkt al jaren samen met dit bedrijf. In 1985 had de opleiding al een frequentieanalyzer van B&K in gebruik. Dit apparaat wordt nog steeds door alle TN-studenten gebruikt om te leren hoe je frequenties meet van een geluidsignaal.

Over de ontwikkelingen in de Akoestiek en het belang hiervan voor onze studenten en de maatschappij spreken we met de collega’s van Technische Natuurkunde en met Bob Gaasbeek van ENMO Sound & Vibration Technology. ENMO is de leverancier van Brüel & Kjær. Zoals dhr. Gaasbeek zelf zegt: apparatuur van ENMO is op diepe diepten te vinden (denk aan duikboten) en op grote hoogten, in de ruimte.

In deze tijd is er veel sprake van samenwerking van verschillende disciplines en met het werkveld. Dat levert veel kennis op. Bij TN vind je én kennis, de faciliteiten én de apparatuur. TN biedt het volledige vakkenpakket binnen de akoestiek aan: psycho-akoestiek, zaalakoestiek, lawaaibeheersing en elektro-akoestiek maken daar onderdeel van uit. Dat maakt akoestiek binnen TN uniek. Het overstijgt het ogenschijnlijk simpele “bezig zijn met geluid”.

Alle studenten van TN beginnen in het tweede jaar met een akoestiek- en trillingsproject in het werkveld. Ze doen metingen om vast te stellen of het geluidsniveau in een bedrijf voldoet aan de Arbowet. Voor dit project wordt gezocht naar bedrijvenwaar geluid mogelijk een issue is. Omdat de studenten al in het begin van de opleiding kennismaken met geluid in het werkveld, ervaren ze ook wat de mogelijkheden zijn.

Bij duurzame technologieën wordt veel last van akoestiek ervaren (denk aan warmtepompen en houtbouw). Het is moeilijk om hier aan de wetgeving te voldoen. Dat kan betekenen dat onze studenten aan bedrijven uit moet leggen hoe en op welke manier ze aan de wetgeving moeten voldoen.

Akoestiek komt voor een belangrijk deel neer op nauwkeurig meten; Akoestiek is echter een exact vak met een hoge meetonzekerheid, ook al gebruik je de beste apparatuur. De hoogwaardige apparatuur van ENMO is enorm belangrijk om metingen toch met een bepaalde nauwkeurigheid te kunnen uitvoeren. De meetonzekerheid maakt Akoestiek een lastig vakgebied voor studenten, die toch graag voor zekerheid gaan. Je kunt niet zo maar de testresultaten van je metingen voor waar aannemen, je moet kritisch zijn en blijven over je metingen. Dat maakt het vak ook heel mooi en zeer geschikt voor de natuurkundige die van nature kritisch is en blijft.

Auteur: Harrie Linskens

Bronvermelding : Vakblad Geluid, nummer 1 – maart 2020

Lees hier het artikel “is er nog echt akoestiekonderwijs” door Harrie Linskens